رکن‌الدین اوحدی مراغه‌ای (۶۷۳ - ۱۵ رمضان ۷۳۸ قمری) عارف و شاعر پارسی‌گوی ایران در قرن هشتم هجری و اهل مراغه است.

محتویات [نهفتن]
۱ زندگی‌نامه
۱.۱ مذهب
۲ آثار و اشعار
۲.۱ اشعار به پهلوی
۳ آرامگاه
۳.۱ موزهٔ اوحدی
۴ منابع
زندگی‌نامه[ویرایش]
او در شهرستان مراغه زاده شد، پدرش از اهالی اصفهان بود و خود او نیز مدتی در اصفهان اقامت داشت و بنابراین نامش اوحدی اصفهانی نیز ذکر شده است[۱]. اوحدی معاصر ایلخان مغول سلطان ابوسعید بود و آرامگاه او در مراغه است. هم اکنون یک موزه دائمی در مقبره اوحدی در مراغه دایر می‌باشد.

[نشان] این بخش نیازمند گسترش است.
مذهب[ویرایش]
دانشنامهٔ بزرگ اسلامی در پیرامون مذهب او چنین آورده‌است[۲]:

درباره مذهب اوحدی مطلبی به صراحت بیان نشده است، ولی در دیوان او اشاراتی هست که از اعتقاد وی به تشیع حکایت می‌کند. از جمله: چندین بار از علی(ع)، حسین(ع)، رضا(ع) و مهدی (ع)، یاد کرده است...

با این حال سعید نفیسی، با تکیه بر اشارات شاعر به خلفای راشدین و «چهار یار» خواندن آن‌ها و اشارهٔ او به «شافعی»، در نهایت اینگونه استدلال می‌کند که او می‌تواند شافعی بوده‌باشد.[۲]

آثار و اشعار[ویرایش]
اشعار اوحدی مراغه‌ای از ابتدا موردتوجه بوده و تعداد آنها به ۱۴٫۷۲۹ بیت می‌رسد.[۲] از آثار اوحدی دست‌نویس‌های بسیاری به جا مانده است.

دیوان: که شامل قصاید، غزلیات، ترکیبات، ترجیعات و رباعیات است.[۲]
جام جم: که شامل مثنوی‌های اوحدی است.[۲]
منطق العشاق، (یا ده نامه، محبت‌نامه): شامل نامه‌هایی عاشقانه که میان عاشق و معشوق رد و بدل می‌شده‌است.[۲]
معروف است که وی تخلص خود «اوحدی» را از نام عارف معروف اوحدالدین کرمانی {متوفی 635 ق} گرفته است.[۳]

اشعار به پهلوی[ویرایش]
اوحدی مراغه‌ای سه غزل به عنوان «زبان اصفهان» دارد که جزو فهلویات شناخته می‌شود:[۴]

چند بیت از غزلی به زبان اصفهان:

دیم تو خورد و چشم مو تر / هشکش ویکر وان خوزارو

واتت که سر فلا کروهینی تو ساعتی / کین آه سوته دل بهر چه تو وات ایستاده بو

آرامگاه[ویرایش]
رکن الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه‌ای عارف و شاعر پارسی‌گوی نامدار صاحب مثنوی معروف جام جم است که آرامگاهش در میان باغ سرسبزی واقع شده‌است. سنگ قبر اوحدی از سنگ کبود درست شده‌است. بر دیوار شمالی و جنوبی آن نام اوحدی و تاریخ فوت که ۷۳۸ ه.ق است حک شده‌است. در سال ۱۳۵۲ از سوی انجمن آثار ملی ایران بنای جدیدی بر روی قبر مزبور احداث شده و سنگ مقبره قبلی را به موزه آرامگاه انتقال دادند.

موزهٔ اوحدی[ویرایش]
در کنار مقبره اوحدی، موزه اوحدی واقع گردیده‌است. این موزه به علت اینکه شهر مراغه در دوره ایلخانیان مغول مقر حکومتی و پایتخت آنان بوده‌است، عنوان موزه تخصصی ایلخانی را به خود اختصاص داده‌است. اشیاء موجود در این موزه شامل ظروف سفالی، سکه، کتابت، ظروف مفرغی، شیشه که کتیبه‌های باقی‌مانده از رصد خانه و سنگ قبور مربوط به دوران اسلامی است.

در بندِ غم عشـق تو، بسیار کسانند تنها نه منم خود، که دراین غصّه بسانند
در خاک به امید تو، خلقی است نشـسته یک روز برون آی و ببین تا به چه سانند
عُشـّاق تو در پیش گرفتند، بیابان کآن طایفه، ده را پس ازاین هیچ کسانند
کو مَحرم رازی، که اسیران محبّت حالی بنویسند و سلامی برسانند
با محتسب شـهر بگویید، که امشب دستار نگهدار، که بیرون عسسانند!
ای دانه دُر، عشق تو دریاست ولیکن افسوس! که نزدیک کنار تو خسانند
شاید که ز مصرت، به هوس مرد بیاید خود مردم این شـهر، مگر بی هوسانند؟
با جـُور رقیبان، ز ِ لبت کام که یابد؟ من تَرک بگُفتم، که عسل را مگسانند!
ای اوحدی از لاشـه تنگ تو، چه خیزد؟ کاندر طلب او هـمه، تازی فرسانند
افسوس که در پای تو این تند سواران بسیار دویدند و همان باز پسانند! !